Prahara Goro-Goro

Umpamane, kae ngono do nggugu omongane Mas Wakidi asline ya ora bakal kog kedadeyan meneh nganti tekan sakyahmene kang koyo ngene kuwi.

Nanging, nek wis ora dikanggokne, gombal mukiyo sing ndayani koyo ngopo wae, ya tetep dijarno wae. Dianggep ngoyo woro, mung nganak-anakake. Lha, jebul nek ana buktine, njur pada mupus.

Jarene, “nginiki kuwi wis dadi garis kodrate, ra usah dipikir nemen-nemen”.

(1)

Petungane, moh asline nek Wakidi kon mbukak. Wakidi mung gelem e ngelikne, ora dirungokne ora rugi babar blas.

“Kang, omongane sampeyan kae landhep jebule.”

Landep, tur malati.

Nek, mbok seser, lan Wakidi kon mangsuli. Njur bola-bali, wis diwenehi pituduh, wis direkadaya dalan. Mung, pancen dalan kuwi nek ijeh urung tau dilewati, jarene wedi, jarene “ojok lewat kene”, jarene “abot, nek lewat kene”. Lha piye, nek wis koyo mengkono.

(2)

Sakyahmene, kog ora ana sengguh kang gumregah, “sampeyan piye pemanggihe kang ?”

“Nek aku rumangsa rugi, ya tak tandangi, nek ora ya ora perlu.”

“Nek, kirane butuh tandang, ya rene tak wenehi cara sing tak ngerteni. Ning nek kirane wis cukup nganggo carane dewe, ya ora perlu ndadak takon-takon aku.”

“Nek, wis nganti ora iso ketandangan, lan terus bola-bali ora digatekne, aku wis nganggep, ora ana perlune tandang, ora ana wajibe cawe-cawe perkoro kang wus ora iso dijawab mawa cara.”

Pamanggihe, sampeyan menika mawa karep kang pundi Kang ?

“Loh, lumrahe, mboten sampeyan to sing njaluk panyaruwe, pemanggihku. Ana sing kudune ngrumangsani. Nek ora, ya sak kersane. Mbok menawa pancen sebenere ora ana barang salah. Malah mbok menawa pemanggihku sing luput.

(3)

Jarene, mawa wates. Winatesan. Di bates. Kanthi tekan ping telu, benere wis putus.

Aku mbiyen tau nggambarake, nalika kedadeyan Bharatayudha Jayabinangun. Nalikane mungsuh tunggal sak petarangan antarane putra Kunti kang sepisanan sing jenenge Basukarna, ya Adipati Karna, mengsah dulur tunggal ibu, ora liya kaliyan Sang Permadi, ya Arjuna.

Nalika iku, ana perangane ukara, pacelaton antawise sang Dananjaya kalian ingkang kusir, sakdurunge perang tancep ing madya laga.

Arjuna, ora karep tandang ing perang, awit mungsuhe ing paprangan kuwi ora liya, ia dulure dewe. Nanging, ing kocaping laku, Sri Bathara Kresna, ngelingake, yen perang kang dumadi iki, dudu perang kang tanpa tatanan.

Ana tembung, wayahe wong nyaur yen tau ngutang, lan wayahe ngunduh yen pada nanem tuwuh ing diri pribadine dewe-dewe.

Kang ateges, kewajiban kang diasta dening Arjuna, dede awujud wewajib anggone menangake perang. Malah kapara, umpama Arjuna gugur utawa Basukarna gugur. Gugure menika, gugur kang wus ginaris, nebus laku, nyaur utang, nandur ngunduh.

Bebasane, korban ing madya Kuru, kabeh tembene kanggo tumbaling bebener. Kanggo ngresiki barang kang asale resik, lan kudu resik maneh.

Dadi, nalika jemparinge si Arjuna nuggel janggane si rayi kakunge, sejatine—Arjuna netepi darmane, semono uga si kakang wudar dedosane, bali kang sejati, netepi janjine—kukuh pamanggihe nek Pendawa kuwi “lima” cacahe. Jangkep kaping “nenem” nalika tangise Kunthi ora sanggup ngawruhi kahanan kuwi, kamangka saktemene “si ibu” kudune bisa adil marang kabeh anak-anake, nadyan seje rama.

(4)